In dit project wordt de vraag gesteld: Kun je wonen op de maan?
Deze vraag wordt opgesplitst in 3 onderdelen:
- Hoe kom je op de maan? Raketten, brandstof, energie en werkstukken en proefjes hiermee komen aan de orde.
- Wat is de maan? Manen, planeten, zonnestelsels, de ruimte en onze eigen aarde worden behandeld.
- Wat is er nodig om te leven op de maan? Voedsel, water, gewichtloosheid, zuurstof, luchtdruk, allemaal zaken die op de maan niet zo zijn als op de aarde. Hoe kan ik er wonen? Hoe kom ik aan eten? Het zijn vragen waarover kan worden nagedacht.
Er is materiaal gezocht bij deze drie stappen dat bruikbaar is van kleuters tot en met groep 8. Dit is deel 1: Hoe kom je op de maan? Veel info over raketten vind je hier.
Je kunt ook werken volgens de cyclus onderzoekend- en ontwerpend leren.
Te downloaden van wetenschapsknooppunt ZH. Volgens deze ontwerpcirkel kom je al brainstormend tot een ontwerp dat je later ook kan presenteren aan je groep. Download deze PDF voor een ontwerpcyclus over ruimtevaart: Handleiding-in-de-Ruimte. De pagina’s hier op de Woord&beeldclub helpen je bij stap 1: probleem verkennen/verwonderen en stap 2: ideeën opdoen/verkennen en geven inspiratie en informatie.
Stap 1 Hoe kom je op de maan?
in het verleden is ons dat al een keer gelukt: In juli 1969 zette Neil Armstrong voet op de maan.
Hij kwam met een raket die gevuld was met tonnen vol brandstof. Dit filmpje van schooltv geeft uitleg over hoe een raket werkt:
Een raket stijgt op door enorme druk van lucht of gassen. Dat kan op diverse manieren en dat kunnen leerlingen gaan onderzoeken. Hieronder volgen daarover diverse voorbeelden met lucht en ook met chemische reacties. Die reacties kun je met eenvoudige huis-tuin en keukenmiddeltjes uitproberen. Leuk om proefjes mee te doen.
Hoe een raket in principe werkt is ook uit te leggen met een eenvoudige ballon: Blaas hem op en laat hem los. Wat zie je dan: Hij vliegt weg uit je hand en blaast zichzelf de ruimte in. Door de luchtdruk stuwt hij zich vooruit. Daar kunnen leerlingen mooi mee experimenteren. Nodig is draad, ballonnen en rietjes.
Ballonnen
Knip ongeveer 1/3 stuk van een rietje. Haal er een lange draad door die je ergens aan vast knoopt. Een stoel of een kast.
Blaas een ballon op en plak het rietje erop (afbeeding 1). Laat de ballon los (afbeelding 2) en zorg ervoor dat de draad iets naar beneden loopt vanaf het punt waar je de ballon loslaat. Als het goed is gaat de ballon heel snel vooruit langs de draad, net als een raket (afbeelding 3). Soms moet je de ballon of het plakband vervangen (afbeelding 4) en soms moet je even uitproberen hoe het het beste werkt. Hiermee is wel het principe verklaard van hoe een raket werkt: Veel lucht of gas wordt naar buiten geperst en dat laat een raket opstijgen.
Opitec raketten
Volgens datzelfde principe werken raketjes die verkrijgbaar zijn bij Opitec.
Wij hebben ze op OBS De Startbaan:
leerkrachten van OBS De Startbaan mogen ze bij mij komen lenen. Leuk speel- en ontdekmateriaal voor zowel kleuters als groep 8.
Raketten van rietjes
Een leuke technische opdracht is een raketje maken. Je hebt slechts nodig: potlood, strook papier, plakband en rietjes. Rol een strook papier om het potlood. Plak het goed vast. Zet het rolletje papier op een rietje en blaas…
Een stap voor stap tutorial (wel in het Engels) is hier als PDF te downloaden: KSC_Soda_Straw_Rocket-Mars_2009a
Nog een ander principe: De Luciferraket
Dit soort raket is iets moeilijker te maken maar ze vliegt wel veel beter. Bij mij vliegen ze altijd ongeveer 3 tot 4 meter in de lucht, dat is meer dan 150 keer hun eigen lengte!
Wat heb je nodig:
- aluminiumfolie
- een paperclip die je zo gebogen hebt dat er een ijzerdraad naar boven steekt
- een doosje lucifers
1.Neem een stukje aluminiumfolie van ongeveer 3cm x 3cm.
2.Snijd het luciferkopje van de lucifer en leg het in het midden van het stukje aluminiumfolie.
3.Vouw de hoeken van het vierkant stukje aluminiumfolie naar boven zodat de luciferkop in een soort putje ligt.
4.Keer dit voorzichtig om en zet het op het ijzerdraadje van de paperclip. Zorg dat het er stevig op zit,deze foto’s maken het misschien wat duidelijker:
Je raket is nu klaar!
2. Hoe lanceer je ze
Deze raket is heel makkelijk te lanceren omdat de paperclip die eraan zit al dient als lanceerplatform. Je moet de raket gewoon naar boven richten en onder het gedeelte waar de luciferkop zit een brandende lucifer of aansteker houden. Na ongeveer 5 seconden zal de luciferkop zo heet worden dat hij vanzelf ontvlamt. En omdat de hete gassen die ervan komen alleen weg kunnen door de uitlaatpijp zal je raket de hoogte in vliegen! Als het de eerste keer niet goed lukt: Blijven proberen! Op dit soort raket moet je een paar keer oefenen om ze goed te kunnen maken.
Succes!
Eigen onderzoek
Raketten kunnen er op verschillende manieren uitzien (zie hieronder opdrachten over vorm) en op verschillende manieren de lucht in geschoten worden (zie hieronder opdrachten over techniek). Hiernaar kunnen zowel kleuters als oudere leerlingen onderzoek doen. Hieronder dus nog wat extra ideeën om onderzoek op allerlei niveau en vanuit diverse invalshoeken op gang te brengen…
Over techniek 1. De raketmuis: Schiet een muis weg met een pak melk
raket muis en rocket_mice_template
Over techniek 2. De Bakpoederraket: Met bakpoeder en azijn een raketje omhoog schieten
raket met bakpoeder en azijn
Over techniek 3. De flesraket
- Artstraws of rietjes van verschillende dikte
- Plasticine of plakband
- knijpfles
- propje papier
Neem een dun en een dikker rietje
Vouw het dikke rietje aan een kant dicht.
Maak de rietjes op maat.
Knip het dunne rietje 3 cm langer dan het dikke.
Schuif de rietjes in elkaar.
Blaas door het knijpen in de fles in het dunne rietje.
Hoe ver kwam je raket?
Maak een raket van langere rietjes.
Kom je nu verder?
Verzwaar de punt met lijm, plakband, plasticine of kauwgom.
Wat gebeurt er nu?
Over techniek 4: lesbrief over zelf te maken waterraket lesbrief_waterraket (Hier moet je je als leerkracht in verdiepen of een technische ouder inschakelen)
Over techniek 5: Lesbrief harmonicaraket (Hier moet je je als leerkracht in verdiepen of een technische ouder inschakelen)
papier rocket
Het gebruik van het schoolbord vind ik bij dit idee heel mooi: Eerst van closetrollen een raket gemaakt en daarna de ruimte getekend op het bord. Een groot vel papier kan ook dienst doen.
