Lessen paddenstoelen

Ja dat ben ik, wijzend naar een stel mooie Vliegenzwammen. Ik kom uit Almelo en in de Twentse bossen ben ik ermee opgegroeid. Mijn vader weet bijna ALLES van paddenstoelen. Ik kreeg het dus letterlijk ‘met de paplepel ingegoten’, want wij lusten ook wel een Boleet of Cantharel.

Hieronder weer helemaal nagezien en verbeterd met nog meer links en downloads de nieuwe lessencyclus!

Het is een lessencyclus waarin de Powerpoint (hier te downloaden) de rode draad is. Hierin staan ook links en opdrachten. Per les zijn er ook extra werkbladen en materialen die ook te downloaden zijn.

Materiaal voor alle lessen: Klik op blauwe tekst voor downloads.

• Powerpoint paddenstoelen: paddenstoelen
• Boekje W. van Es: Paddenstoelen, bijzonderheden en wetenswaardigheden_bev
• Poster paddenstoelen: Paddenstoelenposter
• Opzoekboeken (zelf aanschaffen en in hoek in de klas leggen)
• Schema van alle opdrachten: Lijst met opdrachten
• Lijst inhoudelijke doelen over paddenstoelen: Inhoudelijke lesdoelen over de paddenstoel
• Lijst persoonlijke doelen afgeleid van DVL lijst van het SLO: Persoonlijke vaardigheden en doelen

---

Les 1

Uitleg van het hele project: Wat gaan we doen? Waar werken we naartoe en wat zijn de leerdoelen?

Powerpoint Dia 1-10
Lesdoel: Kennismaken met paddenstoelen in al hun kleuren en vormen. Het kunnen onderscheiden van verschillende onderdelen van een paddenstoel en het leren kennen van verschillende soorten.

materiaal:

• Papier
• Dasklei
• Sate stokjes
• Werkblad 1  verschillende soorten werkblad 1 diverse vormen
• Werkblad 2 verschillende soorten werkblad2 hoed en steel
• Antwoorden namen paddenstoelen werkbladen Namen van de paddenstoelen op de werkbladen

Opdrachten

• Werkblad 1 en werkblad 2 maken. Dit doe je door de informatie op te zoeken m.b.v. computers bijvoorbeeld via de onderstaande link naar mijn Pinterestbord over paddenstoelen.
  
  Er kan ook gezocht en gekeken worden in het boekje van W. van Es. Het opzoekblad en de paddestoelentabel kunnen hiervoor ook worden gedownload.
• Zelf een paddenstoel tekenen vergroot ook het vermogen om te observeren. Leerlingen kunnen het beste starten met een gewone paddenstoel waarbij ze letten op hoed, textuur, steel, ring, knol…met werkbladen als voorbeeld.
• Een paddenstoel kleien vergroot eveneens het begrip van hoe een paddenstoel eruit ziet en is vooral voor de jongere leerlingen erg leuk. De werkbladen kunnen dienen als voorbeeld.

---

Les 2

Powerpoint Dia 11-16  Vliegenzwam en Tondelzwam

Lesdoel: Begrijpen hoe een vliegenzwam groeit en aan zijn stippen komt. Kennis over hoe paddenstoelen zijn ingebed in onze cultuur wat de gevaren van paddenstoelen zijn maar ook hun medicinale krachten. Kennis van hoe een paddenstoel eruit ziet als doorsnede en van heel dichtbij onder een loep.

De vliegenzwam
De vliegenzwam is giftig. Het gif heeft een hallucinerende werking.De Noormannen gebruikten vroeger het gif van de Vliegenzwam om minder bang te zijn in de strijd. Ook legde men vroeger de hoed van de Vliegenzwam in een bakje melk als men last had van vliegen. De vliegen die van de melk dronken stierven. In de powerpoint is te zien hoe de Vliegenzwam aan zijn stippen kwam en hieronder bij de opdrachten is extra info over Vliegenzwammen te downloaden.

Tondelzwam
De Tondelzwam is een hele nuttige paddenstoel die in het verleden werd gebruikt om vuur te maken. Ook werd er verband van geklopt waar wonden mee werden verbonden. In onderstaand filmpje is te zen hoe de Tondelzwam in de Middeleeuwen werd gebruikt. Het sprookje van Andersen over de Tondeldoos, waarin de Tondelzwam vroeger werd bewaard is hieronder bij het materiaal te downloaden.

Materiaal:

• bakje champignons
• loepen
• Tondelzwammen (heb ik zelf in het bos gevonden)
• Sprookje Tondeldoos De tondeldoos
• groot vel tekenpapier
• Ecoline
• Werkblad 3 werkblad 3 Vliegenzwam
• Schoenendozen voor kijkdoos en uitknipblad Kijkdoosknipblad

Opdrachten

• Werkblad 3 vliegenzwam maken
• Champignons doorsnijden en nauwkeurig natekenen, wat de kennis vergroot door goed te observeren.
• Nauwkeurig details tekenen met gebruik van loep.
• Verhaal/sprookje schrijven met paddenstoel in hoofdrol of bijrol.
• Expressieve tekening met kleurige achtergrond van ecoline en bomen en paddenstoelen als zwart silhouet.
• Kijkdoos maken.
• Onderzoek vliegenzwam m.b.v. downloadmateriaal Vliegenzwam,  Paddenstoel der Goden vliegenzwam , boeken en/of computers.

---

Les 3

Powerpoint dia 17 -21 Sporen en schimmels

Plus eventueel extra powepoint sporen en schimmels: sporen en schimmels

filmpje rotte appel

voorbeeldfilmpje sporenkijkdoos
http://www.schooltv.nl/no_cache/video/crid/20060913_sporendoos/

Lesdoel: Kennis over schimmels en hun rol in voedselketens en kringlopen. Kennis over sporen als de zaden van de paddenstoelen.

Materiaal

• Diverse kweekjes paddenstoelen (besteld bij deze site)
• Spuitbus water
• Zwarte bladen
• Zwarte verf
• Schoendozen voor sporenkijkdoos
• Grote champignons
• Zaklantaarn(s)

Afspraken maken voor verzorging kweekje en het bijhouden van de groei van het kweekje. Iedere dag een foto maken van het baaltje.

opdrachten

• Verzorging en van het kweekje en bijhouden van de groei.
• Kijkdoos sporen maken. Zie filmpje hierboven.
• Eigen onderzoek/werkstuk penicilline m.b.v. opzoekboeken en computers. Zie ook het filmpje op Klokhuis
  http://www.hetklokhuis.nl/onderwerp/penicilline
  

---

les 4

Powerpoint Dia 22 – 30 Bladgroen. Hoe leven schimmels. Kringlopen

Lesdoel: Kennis over  hoe schimmels leven. Kennis over de functie van bladgroen. Kennis over de rol van producenten, consumenten en reducenten in de kringloop. De gemeenschappelijke rol van schimmels en bacteriën kennen als reducent in de kringloop. Deze kennis kunnen betrekken op hoe kringlopen functioneren. Zelf vragen kunnen stellen en onderzoek kunnen doen naar diverse kringlopen.

materiaal

• Werkblad 4 werkblad4
• Info over ecospheres in Petflessen Bottle_Biology_new BottleBiology
• Ecosphere doos
  http://www.bol.com/nl/p/science-x-ecosysteem-aarde-experimenteerdoos/1004004013092113/
• Glazen potten met deksels en petflessen
• Hydrocultuur en aarde
• Plantjes

Kijken naar kweekje . Eventueel oogsten klaarmaken en eten.

Opdrachten

• Werkblad 4 maken.
• Zijn er nog andere kringlopen in het dagelijks leven? Denk hierbij aan recyclen van papier en glas. Laat leerlingen onderzoeken hoe dit precies gaat en wat de voordelen zijn. Dit vergroot het begrip over kringlopen.
• Eigen werkstuk over kringlopen.
• Maken ecosphere in glazen potten en/of petflessen.

---

Les 5

In deze les gaan de leerlingen hun opdrachten afmaken of gaan ze verder met een werkstuk of onderzoek. Bij dit werkstuk of onderzoek staat een eigen onderzoeksvraag centraal.

Lesdoel: De leerling kan een zelf gekozen onderzoeksvraag uitwerken tot een eindproduct.

• Wat willen ze zelf nog meer weten over onderwerpen die te maken hebben met paddenstoelen, schimmels, kringlopen en ecosystemen?
• Welke vorm heeft hun werkstuk? Is het een presentatie, een kunstwerk, een proeftuintje een geschreven verhaal?
• Ze mogen in groepjes of individueel aan hun onderwerp werken.
• Begeleiding is hierbij  individueel en op maat.

---

Les 6

In deze les geven de leerlingen een presentatie aan elkaar over hun eigen onderzoek. En evalueren we het project paddenstoelen. Mogelijk doen we dit op een avond en worden ook de ouders hierbij uitgenodigd. Dit hangt af van de motivatie van de leerlingen en ook van de inhoud van de projecten.

 Ten behoeve van dit eigen onderzoek en als achtergrond informatie voor iedere geïnteresseerde volgen hieronder nog enkele tips, links en downloads...

Info en lessen over ecosystemen ecosystemen

Een hele goede site over paddenstoelen van de Nederlandse Mycologenvereniging alles over paddenstoelen.

Stukje geschiedenis over paddenstoelen EEN STUKJE GESCHIEDENIS

Nog meer geschiedenis geschiedenis

Extra info paddenstoelen info

Hier nog een link naar een inspirerend verhaal dat paddenstelen in de geschiedenis plaatst. De Romeinse keizer Claudius komt langs en Anthonie van Leeuwenhoek….van vergiftigen tot onderzoek…en nog veel meer met mooie links…Ziennnnn: http://www.kosmisch-concreet.nl/paddenstoelen.html

En iedereen moet eigenlijk deze lezing zien over het grote belang van paddenstoelen, overeenkomsten met het internet, belang voor medicatie, kortom: 6 manieren hoe paddenstoelen de wereld kunnen redden!
http://www.ted.com/talks/lang/nl/paul_stamets_on_6_ways_mushrooms_can_save_the_world.html

Voor zelf kweken in de klas is deze site een aanrader! Meer lezen over zelf kweken in deze PDF: Kweekpaddestoelen

Door dit project kwam ik in gesprek met een vader van leerlingen bij ons op school die een familiebedrijf heeft dat paddenstoelen kweekt en wereldwijd exporteert. Zijn bedrijf heeft een grote fabriek in Zuid-Korea waar ze o.a. Enoki, Eryngii, Shimeji en Oesterzwammen kweken. De school heeft flesjes en schaaltjes met deze soorten gekregen zodat de leerlingen ze kunnen voelen, ruiken en proeven!
 
We waren onder de indruk van een verscheidenheid aan soorten die we nog nooit hadden gezien in Nederland en willen dit bedrijf hartelijk danken voor deze uitgebreide tafel vol paddenstoelen!
Hoe ze worden gekweekt is te zien in dit filmpje. En meer informatie over Greenmushroomfarm staat op http://www.greenmushroomfarm.com/.

Heel veel plezier met het materiaal!
Groet,
Juf Annemarie