Mijn nieuwe werkzaamheden: STEAM…

Ik heb een hele tijd niets geschreven op dit blog. Dat was niet omdat ik niet meer bezig was met onderwijs, dat was ook niet omdat het niet goed met me ging of omdat er veel stil lag vanwege corona. Het was omdat er juist zoveel veranderde dat ik nog niet wist welke kant ik op zou gaan.

De school waar ik werkte – OBS De Startbaan – heet nu OBS Ypenburg en ik werk er ook niet meer. Ik werk nu voor alle 52 basisscholen van stichting De Haagse Scholen als specialist STEAM (Science, Technology, Engineering, Art, Mathematics) en O&O (Onderzoeken en Ontwerpen).

Wat is STEAM?
De afgelopen jaren heb ik me in mijn lessen en projecten altijd bezig gehouden met MAKEN. Bij MAAK-processen ontstaan kruisbestuivingen tussen wetenschap, technologie en kunst en worden taal en rekenen gericht en creatief ingezet. Ik was hierin niet de enige. De term ‘STEAM Education’ staat voor een internationale beweging die al geruime tijd op deze manier bezig is met onderwijs in scholen, musea en bibliotheken. Onderstaand plaatje geeft het mooi weer en is afkomstig van https://steamedu.com/

Hoe pak je dat aan?
MAKEN onstaat altijd naar aanleiding van een wil of een vraag. Het kan puur de lol zijn om iets te scheppen maar ook een gericht doel hebben: hoe zet ik een stoel op een ongelijk oppervlak? En dat hoeft echt geen glad design te zijn zoals onderstaande afbeeldingen van fotograaf Michael Wolf laten zien.

Deze foto’s, waarvan ik weer foto’s maakte op een fototentoonstelling van Michael Wolf in het GEM in Den Haag, laten zien hoe speels en met hoe weinig middelen je zo’n vraag te lijf kan gaan. Er zijn vele wegen die leiden naar MAKEN. Het model waar Design Thinking gebruik van maakt geeft mooi inzicht in welke stappen/elementen onderdeel kunnen zijn van een MAAK/ontwerp-proces.

MAKEN heeft dus veel perspectieven. De STEAM-vakken worden erbij ingezet en overlappen en versterken elkaar. Design-thinking maakt zichtbaar welke stappen en invalshoeken er gedurende dit proces aan bod kunnen komen. En daaronder liggen weer vaardigheden – als voorspellen, waarnemen, registreren, analyseren, ect – die aangesproken worden als je iets maakt.

Onze leerlingen moeten hun eigen weg leren gaan in een tijd die in een noodtempo verandert. Ze moeten zichzelf MAKEN uit de mogelijkheden die ze hebben. Daarin is niet alleen kennis van belang, maar ook de manier waarop ze met die kennis omgaan: hun denkwijzen en vaardigheden. MAAK-ervaringen helpen de leerlingen dat eigen potentieel te ontdekken.

Mijn werk gaat over vragen
Wat voor de leerling geldt, geldt ook voor leerkrachten, teams en scholen. We brainstormen samen over hun vragen. Dat kan bijvoorbeeld gaan over de inrichting van een techniek- of onderzoekslokaal of over het inrichten van een thema. Op onderstaande foto, gemaakt bij Cultuurschakel Den Haag, is zichtbaar dat we ons ook in een breder gezelschap buigen over deze vragen. In dit geval ging het over de vraag: hoe koppelen we taal aan een thema?

Die vraag hebben Rita Baptiste en ik zichtbaar gemaakt in een poster die inmiddels al verschillende plekken heeft gezien…

Hier gaat het dus over het thema ‘water’ en dat eigenschappen van water te vangen zijn in woorden, dat die woorden op hun beurt aanleiding kunnen zijn voor allerlei onderzoek- en ontwerpvragen en dat die vragen weer aanleiding geven voor diverse denkstappen en activiteiten.

Een vraag kan leiden tot MAKEN tijdens een les in een lokaal of zelfstandig in een hoek. Een vraag kan ook aanleiding zijn om het als een groter project aan te pakken, juist de school uit te gaan en bedrijven of andere plekken te bezoeken waar je met je vraag terecht kan.

Ik ben bezig mijn netwerk van bedrijven, musea en andere stakeholders in onderwijs, uit te breiden zodat ik die kan koppelen aan de vragen van onze scholen.

Tot slot
Ik wil afsluiten met nog twee foto’s van Michael Wolf.

Wat we hier zien is hetzelfde vanuit verschillend perspectief: het wonen in een enorme flat, gestapelde levens van veraf en dichtbij.

Bij het bezoeken van de verschillende scholen met hun vragen over STEAM en O&O, is me opgevallen dat er verschillen zijn (zoals rechts op de foto wanneer je inzoemt) maar meer nog dat er altijd overeenkomsten zijn.

Die overeenkomsten zijn interessant. Die vormen als het ware de onderliggende wetten. Ik zie veel overeenkomstige vragen als:

• Hoe haal ik uit een groep een goede gemeenschappelijke vraag op?
• Hoe richt ik een onderzoeks/techniek/maak-lokaal in?
• Hoe geef ik een thema inhoud?

Onder deze vragen liggen ook weer steeds dezelfde parameters die scholen, leerkrachten en leerlingen weer op hun eigen wijze vorm kunnen geven.

Naast het begeleiden van specifieke scholen wil ik mij dus ook richten op het zichtbaar maken van die algemene parameters in de vorm van leerlijnen, vragenkaartjes, spellen, instructiefilmpjes etc. Deze producten wil ik (online) delen met alle scholen zodat meer scholen zich tegelijkertijd kunnen bezighouden met waar ik me mee bezighoudt: MAAK-onderwijs voor leerlingen en alles wat daaronder ligt.

Nog een hoop te doen dus. En deze site is ook aan een opknapbeurt toe dus ook daar ga ik me over buigen.

Wordt dus weer vervolgd,
Groet,
Annemarie